Amontonase

La llingua plasma los usos y vezos culturales de la sociedá. Val d’exemplu l’emplegu del llinguaxe non sexista en busca la igualdá nel idioma (esa proliferación de bomber@s, de  paisanu/-a, de lxs, neñxs…)

            El cambéu social y cultural arrambla con pallabres qu’enantes se dicíen y agora non tanto. Una d’elles ye “amontonase”.

            Enantes yera un estáu civil poco avezáu –quiciabes más de lo que supongo-, sancionáu socialmente col usu de la pallabra.

Ún podía ser tolo anticlerical que-y peteciere, y cantar la internacional puñu n’altu a la tercera cacipla, pero eso nun taba reñío cola decencia, y nel asuntu del cohabitar, había facese como Dios mandaba (anque se-y negare la existencia).

            Si daquién se separaba (o vivíen estremaos, como dicen per La Bárgana) y s’arrexuntaba; si daquién marchaba (¡¡gritu nel cielu de la familia!!) cola pareya a vivir ensin pasar a echar la robra pela casa parroquial, naquelles conversaciones qu’entreteníen les atristayaes tardes de tele con dos canales (y ún yera la UHF), dicíase pelo baxo que taben amontonaos.

            “¿Nun sabes Fulanito y Zutanita –evito lo de Fulanita pol chiste fácil- viven amontonaos?”, marmuriaba Purines de la que venía de la frutería col cabás atarraquitáu y la mesma dilixencia en contalo que’l corréu del zar.

            Les primeres vegaes la pallabra resultábame chocante. Yo namás conocía’l significáu (ensin malicia nin doble sentíu) de poner una cosa enriba la otra, y aquel otru xuegu nel que gritando “¡¡Al montonín!!”, escorríemos a daquién y echábemonos enriba hasta aplachalu, xuegu que güei taría sancionáu pola moderna pedagoxía y les autoridaes llegales, fiscales y paternomaternales.

            Asina me los imaxinaba yo, viviendo nuna casa pequeña, nun amontone continuu, entamanaxs, malcuriosxs, amontonaos.

            Agora la pallabra nun s’usa. Pero non porque esa realidá desapaeciere. Tolo contrario. Nun s’estila porque son tantxs lxs amontonaxs (en qué familia nun hai ún o una) que se prefier esi eufemismu de “viven xunt@s”, que queda como más fino y más curioso. Xuntos, pero non revueltos. L’amontone yá nun ye lo que yera.

            Güei Purines vendría escandalizada, los güeyos arremellaos xuxuriando la causa del desconciertu: “¿Nun sabéis que Zutanito va casase con Fulanita?”